Dudakların arasına iğne koyuyor, dakikalarca sözlü atışıyorlar

Âşıklık geleneğinin en zor dallarından biri olan lebdeğmez, Sivas'ta yaşatılıyor. İki dudak arasına iğne koyarak yasak harfleri kullanmadan şiir söylemeyi gerektiren sanat, günümüzde çok az âşık tarafından icra ediliyor.Türk âşıklık geleneğinin önemli bir parçası olan lebdeğmez, âşıkların b, p, m, n, f ve v harflerini kullanmadan atışmaların yapıldığı bir sanat olarak biliniyor. Dudaklarının arasına, dik pozisyonda bir iğne yerleştirip "doğaçlama" olarak atışmalar yapılan sanat, halk edebiyatında önemli bir yer tutuyor. Yalnızca yetenekle değil yıllar süren birikim ve pratikle ustalaşan âşıklar, geleneği Sivas'ta sürdürüyor. Sivas Fasıl Heyet Âşıklar ve Halk Oyunları Derneği, lebdeğmez geleneğinin yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması adına çalışmalar yürütmeye devam ediyor. Lebdeğmez geleneğinin büyük dikkat ve ustalık gerektirdiğini ifade eden Sivas Fasıl Heyet Âşıklar ve Halk Oyunları Dernek Başkanı Ahmet Ayık, "Lebdeğmez geleneğinde b,p,m,n,f ve v harfleri kullanılmıyor. O harfler kullanıldığı takdirde, dudak arasına konulan iğne batar. Bu geleneği her adam yapamaz" dedi.

"Aşık yetişmiyor"
Âşıklık geleneğinin korunması için daha fazla çaba harcanması gerektiğini ifade eden Başkan Ahmet Ayık, "Halkoyunları ve Türk Halk müziği sanatçıları yetişiyor fakat âşıklık geleneği yapılması zor olan bir gelenek olduğu için, kolay kolay âşık yetişmiyor. Bazen okuması yazması olmayan bir insan bile daha iyi âşıklık geleneğini yerine getirebilirken, üniversiteye giden bir adam bu geleneği layıkıyla yerine getiremiyor. Çünkü âşıklık geleneği Allah vergisi olan bir gelenektir. Âşıklık geleneği kendi içerisinde badeli âşık ve badesiz âşık olarak ikiye ayrılıyor. Bu geleneğin devam etmesi için, burada yapmış olduğumuz âşıklar bayramı etkinlikleri yeterli değil. Aynı zamanda bakanlığın okullarda âşıklık geleneğini ders olarak vermesi gerekmektedir. 23 yıldır âşıklık geleneğini devam ettirmek için burada toplanıyoruz. Yüzyıllardır süregelen âşıklık geleneğinde artık yetişen âşık da kalmadı. Günümüzde var olan âşıklara da sahip çıkılması büyük önem arz etmektedir. Kültürüne sahip çıkmayan milletin kültürüne sahip çıkarlar. Kendi türkülerimizi söylemezsek yabancılar söyler" şeklinde konuştu.

"Çok eski bir gelenek"
Lebdeğmez geleneğini sürdüren âşıklardan biri olan Yavuz Altay, "Lebdeğmez geleneği Dede Korkut zamanından da önce kalma bir hadisedir. Bu geleneğin esas aracı iğnedir. Geleneği yerine getirirken yasaklı beş harfi söylenilmezse iğne batmaz. Sivas Âşıklar bayramında bu geleneğin yarışmasını defalarca yaptık. Yasaklı harfleri söylememenin yanı sıra, hangi makamla açıldıysa yine aynı makamla kapatılmalıdır. Bu geleneği öğrenmenin tek yolu çok çalışmaktır. İlk çalışmalarda iğne koyarak öğrenmeye çalışıldığı halinde iğne batar. Çöp kürdan ile alıştırma yapabilirler "diye konuştu.